Oeh, daar ga ik weer, over een toezichthouder die afwijkt van de normaal
Een persoonlijk verhaal, gecombineerd met een visie op toezicht
[slot] …Hiermee loop ik meteen het ‘risico’ dat jij als lezer deze laatste zin van dit artikel niet eens gehaald hebt, het maar vreemd vindt of een negatief oordeel hebt op het feit dat ik dit doe. Nu denk ik even: “so be it”;-)…
Al enige tijd ben ik erg bezig om bewustwording bij RvT’s te brengen over hoe ze functioneren. Mijn primaire advies is om bezig te zijn met teamvorming.
Ik zie namelijk vaak nog dat elk lid van de raad individueel met bestuurder in gesprek gaat. De toezichthouders of commissarissen praten niet ècht met elkaar. Dit werkt op zich prima, maar de vraag is of je als raad op deze manier het best mogelijke gesprek voert en dus op de beste manier toezicht houdt.
Waarom doen we dit niet van nature? Of waarom wordt dit niet als belangrijk gezien?
Een aantal veelgebruikte argumenten:
- We kennen elkaar nauwelijks, want we zien elkaar maar ongeveer 6x per jaar, en dat is prima
- Ieder heeft zijn of haar eigen expertise en die breng je in richting de bestuurder
- Een onderling gesprek of discussie kost tijd en levert niets op
- Ik voel me niet veilig om me naar mijn collega’s uit te spreken, bijvoorbeeld over zaken waar ik geen kennis van heb
De ervaring leert dat mensen zich vaak (onbewust) onveilig voelen. Maar hoe weet je dat? Kenmerken van een onveilig team zijn:
- Indirecte communicatie
- Het gesprek komt moeilijk op gang
- Niemand spreekt zich echt uit (en al helemaal niet over de interactie of relatie)
- Er wordt geen relevante feedback gegeven en deze is lastig te ontvangen
- Als de situatie lastig wordt, schiet het team in een kramp
Meer veiligheid maakt het wèl mogelijk om je uit te spreken èn je gehoord te weten. Hoe bereik je die onderlinge veiligheid? Dat kan een raad creëren bij bewust bezig zijn met teamvorming. En ja, een RvC/T is een a-typisch team, maar ook dan is het mogelijk om een goed team te vormen.
De behoefte om te werken aan de teamvorming is een volkomen latente behoefte.
Deze stellige mening zo opschrijven, is een stap voor me. En ik weet heel goed dat ik nog veel stelliger zou kunnen zijn. Een stellige mening betekent ook wel een harde of schurende boodschap. Dat communiceert lekker makkelijk, anderen pakken de boodschap snel op en een deel zal het eens zijn, een deel oneens.
Maar, ik ben van de nuance. Iemand zei hierover: “Dit komt ook door het slimme, die maakt nuance”. Misschien is dat waar. Als ik een stellige mening poneer, onderzoek ik die meteen.
Dus ik loop met de vraag: “Hoe kan ik, zonder mezelf te verliezen, stelliger zijn? Ik ben te voorzichtig om een enkelvoudige mening de wereld in te gooien, zwart of wit. Laatst omschreef ik het als een mening hebben aan de rand van het speelveld. Oftewel beschouwend, het geheel zoveel mogelijk overziend.
Er wordt een Annechien uitgenodigd die niet zo vaak het licht ziet. Laat haar maar zien.
Als ik me stelliger uit, word ik beter begrepen. Dat is mijn aanname, want ik ben dan duidelijker.
Wat zit ik achter te houden? Mijn meest ongenuanceerde boodschap?
Als een RvT geen team is of er aandacht voor is, dan functioneren ze niet. Ze houden geen goed toezicht en dan gaan er dingen fout: essentiële zaken worden over het hoofd gezien, bedrijven gaan failliet, er komt bestuurscrisis, en de kans om aansprakelijk gesteld te worden is groot!
Zit jij in een raad en ervaar je jullie als team? Werkelijk? Wat zijn volgens jou dan de kenmerken van het team waar je in zit?
Ik heb de neiging mijn hele verhaal in een keer te willen vertellen. Ik heb nu nog niets gezegd wat zo schokkend of confronterend is dat het teweeg brengt dan ik teweeg kan brengen. Ik vraag me af: is dat de enige manier om ‘de aandacht’ te krijgen?
Terwijl ik dit allemaal schrijf voel ik een spanning bij mijn hart. “Oeh daar ga ik weer” popt er op. Pas op, want ‘je wordt afgemaakt als je echt wat zegt’. Waar gaat het heen als ik dit zeg, wat gaat er gebeuren? En nu laat ik mijn geraaktheid er zijn, met emotie naar kijken.
Geloof ik dat ik kan voorspellen dat ik word afgemaakt? Nee. Maar toch is er een spanning.
Een diepe ervaring van ‘straf’ als ik me uitspreek.
Wat ik hierboven cursief schrijf, is wat er ook regelmatig gebeurt bij toezichthouders die niet in de mainstream zitten, in het gebaande pad (of iets soortgelijks natuurlijk).
Argumenten
Waarom gaan deze ‘andere’ mensen dan toch in een raad zitten en waarom vind ik het zo belangrijk?
Andere meningen zijn belangrijk om ingebracht te worden. Als je met veel gelijkdenkenden samen zit, is er weinig discussie om er geen andere meningen of visies vertegenwoordigd zijn. De normaal is daarbij ook nog dat de leden van een RvT of RvC vanuit hun bestuurlijke en zakelijke ervaring rationele inbreng hebben, het gaat om feiten en cijfers. Dat leren we ook in onze maatschappij.
Als je andere visies of ideeën brengt, kun je afgewezen worden door de anderen. Simpelweg omdat ze het niet gewend zijn. Maar het uitspreken, uitspraken doen waar mensen tegen kunnen zijn of die ze vreemd vinden, is toch belangrijk. En als je dit spannend vindt, zul je snel gaan nuanceren, ik in ieder geval wel. Nuanceren is eigenlijk je boodschap zo vervormen of inkleden dat iedereen het wel ‘moet’ begrijpen en accepteren. De vraag is wat je wilt bereiken.
Dit artikel is anders dan we gewend zijn van blogs. Een blog is een persoonlijke ervaring, een visie of een boodschap die iemand wil overbrengen. Dit artikel is anders. Ik vertel een persoonlijk verhaal en deel een deel van mijn visie op toezicht. De zijn met elkaar verbonden en daarom breng ik ze samen.
Hiermee loop ik meteen het ‘risico’ dat jij als lezer deze laatste zin niet eens gehaald hebt, het maar vreemd vindt of een negatief oordeel hebt op het feit dat ik dit doe. Nu denk ik even: “so be it”;-)
Wil je meer lezen over mijn ervaringen in de wereld van toezicht, lees dan ook eens Gembertheemeisje of Het verschil zijn.